Để
trẻ phát triển chiều cao, ngoài việc được thừa hưởng gen di truyền của
bố mẹ, trẻ cần có hoàn cảnh sống thật tốt, dinh dưỡng hợp lý và rèn
luyện thể dục thể thao tích cực.
Ăn gì để tăng chiều cao?
Dinh
dưỡng giữ vai trò rất quan trọng, trong đó 3 giai đoạn chủ yếu góp phần
quyết định chiều cao của cơ thể là giai đoạn bào thai (nhất là 6 tháng
cuối của thai kỳ, lúc còn trong bụng mẹ), giai đoạn đầu cuộc đời (5 năm
đầu tiên) và đặc biệt là giai đoạn khi bước vào lứa tuổi dậy thì.
Bởi vậy, để con có tiềm năng phát
triển tốt chiều cao, khi mang thai người mẹ cần ăn uống đầy đủ chất, đa
dạng các loại thực phẩm, không kiêng khem, để bảo đảm tăng cân đủ 10 -
12kg trong 9 tháng.
Trẻ sinh ra nếu đủ cân (3kg trở lên), dài hơn 50cm, là một khởi đầu tốt để phát triển sau này.
Protein (chất đạm): rất quan trọng
đối với trẻ đang tăng trưởng. Là thành phần men tiêu hóa, nội tiết,
kháng thể... Trẻ không đủ protein sẽ ngưng tăng trưởng, sụt cân, hệ tiêu
hóa kém, dễ mắc bệnh, ảnh hưởng đến tăng chiều cao.
Lysin: acid amin thiết yếu. Dễ bị
phá hủy trong quá trình chế biến, nấu nướng. Trẻ thiếu lysin dẫn tới
không tổng hợp được protein gây gầy, teo cơ, nhão cơ, biếng ăn. Thức ăn
nhiều lysin: thịt, cá, trứng, sữa, các loại đậu, đậu nành.
Canxi: giúp xương phát triển vững
chắc và tăng chiều cao. Nhu cầu canxi thay đổi theo tuổi, trung bình trẻ
6 tháng - 18 tuổi cần khoảng 400 - 700mg/ngày. Thức ăn có nhiều canxi:
sữa, cua, ốc, tôm, tép, cá kho nhừ ăn cả xương, đậu phụ, các loại rau.
Vitamin A: sinh tố đặc biệt cần
thiết cho sự tăng trưởng của trẻ. Ngoài ảnh hưởng đến mắt, da, sức đề
kháng bề mặt cơ thể chống nhiễm trùng, khả năng chống oxy hóa, chống ung
thư hóa, thiếu vitamin A cũng gây chậm tăng trưởng xương. Thức ăn nhiều
vitamin A: sữa, trứng, cá, gan, thịt, rau lá xanh đậm, củ quả màu vàng
cam (bí đỏ, cà rốt, gấc, đu đủ, xoài chín...).
Vitamin D: giúp hấp thu canxi tốt
hơn. Hơn nữa, vitamin D giúp tăng tổng hợp chất protein. Cơ thể nhận một
ít vitamin D từ thức ăn (sữa, bơ, phô mai, trứng, gan gà, dầu gan cá
thu...) còn chủ yếu là tiền chất vitamin D nằm dưới da, khi tiếp xúc ánh
nắng mặt trời trực tiếp sẽ giúp da tổng hợp vitamin D, với thời gian từ
15 - 30 phút/ngày.
Sắt: nguyên liệu để tạo máu. Thiếu
sắt sẽ dẫn đến thiếu máu gây tăng trưởng chậm. Thức ăn nhiều sắt: gan,
huyết, trứng, thịt, cá, đậu, rau dền, sữa có bổ sung sắt.
Kẽm: rất cần thiết cho nhiều hoạt
động chuyển hóa của cơ thể, giúp phân chia tế bào, thúc đẩy sự tăng
trưởng. Nhu cầu kẽm: 0,5 mg/kg cân nặng, tối đa 15mg mỗi ngày.
Iod: nguyên liệu tạo nên nội tiết tố
tuyến giáp, tác động lên nhiều bộ phận cơ quan trong cơ thể để thúc đẩy
sự tăng trưởng. Nhu cầu iod tăng dần theo tuổi: từ 50 - 150mcg/ngày.
Thức ăn nhiều iod: muối iod, phô mai, trứng gà, sữa, cá biển, rau câu,
tảo.
Tăng cường luyện tập TDTT
Nhiều
nhà y học đã nghiên cứu và cho biết, tập TDTT có phương pháp có ý nghĩa
lớn, nó làm tăng cường quá trình trao đổi chất trong cơ thể, tăng trọng
khối xương khi trưởng thành. Khi luyện tập, tuần hoàn máu được lưu
thông tốt hơn, trao đổi chất được tăng cường và hoóc-môn tăng trưởng
(GH) tiết ra nhiều hơn.
Người ta xác định thời gian luyện
tập với cường độ cao, kéo dài 1,5 - 2 giờ/ngày có thể làm tăng GH lên 3
lần. Ở những người tập TDTT ban ngày, về đêm lại thấy tăng GH lần nữa.
Kết quả là cơ, tuần hoàn, dây chằng, xương khớp được kích thích làm cho
toàn bộ cơ thể phát triển trong đó có chiều cao.
Cần coi trọng giấc ngủ của trẻ
Giấc
ngủ đóng một vai trò quan trọng trong phát triển chiều cao, vì quá
trình phát triển chiều dài xương trẻ em diễn ra vào ban đêm. Hoócmôn
tăng trưởng GH chỉ tiết ra vào ban đêm khi trẻ đang ngủ say (khoảng 10 -
12 giờ đêm), trẻ ngủ ít, ngủ quá muộn sẽ không thể cao được.
Gần đây, các nhà khoa học Mỹ (Đại
học y Wisconsin ở Madison) đặt một thiết bị cảm biến vào xương chân
những con cừu non để theo dõi quá trình phát triển dài xương, đã nhận
thấy 90% sự phát triển xương diễn ra trong lúc đang ngủ.
Chiều cao chịu ảnh hưởng mạnh nhất
là yếu tố dinh dưỡng với 30%, trong khi yếu tố di truyền cũng chỉ tác
động đến 30% và vận động thể lực là 20%.
Việc cung ứng đầy đủ năng lượng, các
chất dinh dưỡng cần thiết trong giai đoạn phát triển của trẻ là hết sức
cần thiết để trẻ có một chiều cao lý tưởng.